W dniu 11 lipca 2003 r. znowelizowana została ustawa Prawo budowlane.

         Nowelizacja ustawy wprowadziła m.in. zmianę przepisów regulujących sprawy samowoli budowlanych. Celem zmian jest umożliwienie legalizacji obiektu budowlanego samowolnie wybudowanego, który swym istnieniem nie narusza przepisów.

         Aby organ nadzoru budowlanego mogł zalegalizować samowolnie wzniesiony obiekt, inwestro zobowiązany jest do przedstawienia dokumentów, które pozwola ocenić, czy istnieje możliwość legalizacji:

- opinia organu gminy potwierdzajaca zgodność obiektu z przepisami o zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami          obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz projekt budowlany z wszystkimi niezbędnymi uzgodnieniami,

- wniesienie opłaty legalizacyjnej 

         Wysokość oraz sposób naliczania opłaty legalizacyjnej zostały uregulowane w ustawie. Jest to pięćdziesięciokrotność kary, o której mowa w przepisach dotyczących obowiązkowych kontroli sposób obliczania opłaty legalizacyjnej przedstawia poniższa tabela - załacznik do ustawy Prawo Budowlane z dnia 7 lipca 1994r. 

 Obliczenie opłaty legalizacyjnej:

           S 50× k × w

           

s- stawka wynosi 500 zł

k- współczynnik kategorii obiektu

w-współczynnik wielkości obiektu

50-art. 49 ust.2 podlega pięćdziesięciokrotnemu podwyższeniu

 

         Przykład:

         Budynek mieszkalny jednorodzinny -samowola budowlana

         Legalizacja

         Wysokość opłaty legalizacyjnej: 500×50×kat.I =2,0×w =1,0=50 000 zł

 

 Kategorie obiektów budowlanych

Współczynnik kategorii obiektu (k)

Współczynnik wielkości obiektu (w)

Kategoria I — budynki mieszkalne jednorodzinne

2,0

1,0

Kategoria II — budynki służące gospodarce rolnej, jak: produkcyjne, gospodarcze, inwentarsko-składowe

1,0

1,0

Kategoria III — inne niewielkie budynki, jak: domy letniskowe, budynki gospodarcze, garaże do dwóch stanowisk włącznie

1,0

1,0

Kategoria IV — elementy dróg publicznych i kolejowych dróg szynowych, jak: skrzyżowania i węzły, wjazdy, zjazdy, przejazdy, perony, rampy

5,0

1,0

Kategoria V – obiekty sportu i rekreacji, jak: stadiony, amfiteatry, skocznie i wyciągi narciarskie, kolejki linowe, odkryte baseny, zjeżdżalnie

10,0

1,0

Kategoria VI – cmentarze

8,0

1,0

Kategoria VII – obiekty służące nawigacji wodnej, jak: dalby, wysepki cumownicze

7,0

1,0

Kategoria VIII – inne budowle

5,0

1,0

 

 

Współczynnik wielkości obiektu (w)(kubatura w m3)

 

 

≤2.500

>2.500- 5.000

>5.000- 10.000

>10.000

Kategoria IX – budynki kultury, nauki i oświaty, jak: teatry, opery, kina, muzea, galerie sztuki, biblioteki, archiwa, domy kultury, budynki szkolne i przedszkolne, internaty, bursy i domy studenckie, laboratoria i placówki badawcze, stacje meteorologiczne i hydrologiczne, obserwatoria, budynki ogrodów zoologicznych i botanicznych

4,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria X – budynki kultu religijnego, jak: kościoły, kaplice, klasztory, cerkwie, zbory, synagogi, meczety oraz domy pogrzebowe, krematoria

6,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria XI – budynki służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej, jak: szpitale, sanatoria, hospicja, przychodnie, poradnie, stacje krwiodawstwa, lecznice weterynaryjne, żłobki, domy pomocy i opieki społecznej, domy dziecka, domy rencisty, schroniska dla bezdomnych oraz hotele robotnicze

4,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria XII – budynki administracji publicznej oraz budynki Sejmu, Senatu, Kancelarii Prezydenta, ministerstw i urzędów centralnych, terenowej administracji rządowej i samorządowej, sądów i trybunałów, więzień i domów poprawczych, zakładów dla nieletnich, zakładów karnych, aresztów śledczych oraz zabudowa koszarowa

5,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria XIII – pozostałe budynki mieszkalne

4,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria XIV – budynki zakwaterowania turystycznego i rekreacyjnego, jak: hotele, motele, pensjonaty, domy wypoczynkowe, schroniska turystyczne

15,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria XV – budynki sportu i rekreacji, jak: hale sportowe i widowiskowe, kryte baseny

9,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria XVI – budynki biurowe i konferencyjne

12,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria XVII – budynki handlu, gastronomii i usług, jak: sklepy, centra handlowe, domy towarowe, hale targowe, restauracje, bary, kasyna, dyskoteki, warsztaty rzemieślnicze, stacje obsługi pojazdów, myjnie samochodowe, garaże powyżej dwóch stanowisk, budynki dworcowe

15,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria XVIII – budynki przemysłowe, jak: budynki produkcyjne, służące energetyce, montownie, wytwórnie, rzeźnie oraz obiekty magazynowe, jak: budynki składowe, chłodnie, hangary, wiaty, a także budynki kolejowe, jak: nastawnie, podstacje trakcyjne, lokomotywownie, wagonownie, strażnice przejazdowe, myjnie taboru kolejowego

10,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria XIX – zbiorniki przemysłowe, jak: silosy, elewatory, bunkry do magazynowania paliw i gazów oraz innych produktów chemicznych

10,0

1,0

1,5

2,0

2,5

 

 

Współczynnik wielkości obiektu (w)
(powierzchnia w m2)

 

 

≤1.000

>1.000 – 5.000

>5.000- 10.000

>10.000

Kategoria XX – stacje paliw

15,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria XXI – obiekty związane z transportem wodnym, jak: porty, przystanie, sztuczne wyspy, baseny, doki, falochrony, nabrzeża, mola, pirsy, pomosty, pochylnie

10,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria XXII – place składowe, postojowe, składowiska odpadów, parkingi

8,0

1,0

1,5

2,0

2,5

 

 

Współczynnik wielkości obiektu (w)
(powierzchnia w ha)

 

 

≤1

>1–10

>10–20

>20

Kategoria XXIII – obiekty lotniskowe, jak: pasy startowe, drogi kołowania, płyty lotniskowe, place postojowe i manewrowe, lądowiska

10,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria XXIV – obiekty gospodarki wodnej, jak: zbiorniki wodne i nadpoziomowe, stawy rybne

9,0

1,0

1,5

2,0

2,5

 

 

Współczynnik wielkości obiektu (w)
(długość w km)

 

 

≤1

>1- 10

>10–20

>20

Kategoria XXV – drogi i kolejowe drogi szynowe

1,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria XXVI – sieci, jak: elektroenergetyczne, telekomunikacyjne, gazowe, ciepłownicze, wodociągowe, kanalizacyjne oraz rurociągi przesyłowe

8,0

1,0

1,5

2,0

2,5

 

 

Współczynnik wielkości obiektu (w)
(długość w m)

 

 

≤20

>20–100

>100- 500

>500

Kategoria XXVII – budowle hydrotechniczne piętrzące, upustowe i regulacyjne, jak: zapory, progi i stopnie wodne, jazy, bramy przeciwpowodziowe, śluzy wałowe, syfony, wały przeciwpowodziowe, kanały, śluzy żeglowne, opaski i ostrogi brzegowe, rowy melioracyjne

9,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria XXVIII – drogowe i kolejowe obiekty mostowe, jak: mosty, estakady, kładki, przejścia podziemne, wiadukty, przepusty, tunele

5,0

1,0

1,5

2,0

2,5

 

 

Współczynnik wielkości obiektu (w)
(wysokość w m)

 

 

≤20

>20–50

>50- 100

>100

Kategoria XXIX – wolno stojące kominy i maszty

10,0

1,0

1,5

2,0

2,5

 

 

Współczynnik wielkości obiektu (w)
(wydajność w m3/h)

 

 

≤50

>50–100

>100- 500

>500

Kategoria XXX – obiekty służące do korzystania z zasobów wodnych, jak: ujęcia wód morskich i śródlądowych, budowle zrzutów wód i ścieków, pompownie, stacje strefowe, stacje uzdatniania wody, oczyszczalnie ścieków

8,0

1,0

1,5

2,0

2,5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

         W przypadku niespełnienie przez inwestora któregokolwiek z ustawowych warunków legalizacji powoduje wydanie decyzji nakazującej rozbiórkę.

Wyciąg z artykułów Prawa budowlanego dotyczących postępowania legalizacyjnego. 

Art. 48. 1. Właściwy organ nakazuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w drodze decyzji, rozbiórkę obiektu budowlanego, lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę.

2. Jeżeli budowa, o której mowa w ust. 1:

1) jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,

2) nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z prawem

– właściwy organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych.

3. W postanowieniu, o którym mowa w ust. 2, ustala się wymagania dotyczące niezbędnych zabezpieczeń budowy oraz nakłada obowiązek przedstawienia, w wyznaczonym terminie:

1) zaświadczenia organu właściwego w sprawach ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu o zgodności obiektu z przepisami, o których mowa w ust. 2 pkt 1,

2) dokumentów, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3; do projektu architektoniczno-budowlanego nie stosuje się przepisu art. 20 ust. 3 pkt 2.

4. W przypadku niespełnienia w wyznaczonym terminie obowiązków, o których mowa w ust. 3, stosuje się przepis ust. 1.

5. Inwestor, po spełnieniu obowiązków, o których mowa w ust. 3, występuje z wnioskiem o wydanie decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych, jeżeli budowa nie została zakończona.

Art. 49. 1. Właściwy organ, przed wydaniem decyzji w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na wznowienie robót budowlanych, bada:

1) zgodność projektu zagospodarowania działki lub terenu z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,

2) kompletność projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnień, pozwoleń i sprawdzeń,

3) wykonanie projektu budowlanego przez osobę posiadającą wymagane uprawnienia budowlane

– oraz, w drodze postanowienia, ustala wysokość opłaty legalizacyjnej. Na postanowienie przysługuje zażalenie.

2. Do opłaty legalizacyjnej stosuje się przepisy dotyczące kar, o których mowa w art. 59f ust. 1, z tym że stawka opłaty podlega pięćdziesięciokrotnemu podwyższeniu.

3. W przypadku stwierdzenia naruszeń, w zakresie określonym w ust. 1, właściwy organ nakłada postanowieniem obowiązek usunięcia wskazanych nieprawidłowości, w określonym terminie, a po jego bezskutecznym upływie wydaje decyzję, o której mowa w art. 48 ust. 1. Decyzję tę wydaje się również w przypadku nieuiszczenia w terminie opłaty legalizacyjnej.

4. W razie spełnienia wymagań, określonych w ust. 1, właściwy organ wydaje decyzję:

1) o zatwierdzeniu projektu budowlanego i pozwoleniu na wznowienie robót,

2) o zatwierdzeniu projektu budowlanego, jeżeli budowa została zakończona.

5. W decyzji, o której mowa w ust. 4, nakłada się obowiązek uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.

Art. 49a. 1. W przypadku uchylenia w postępowaniu odwoławczym decyzji, o której mowa w art. 49 ust. 4, i wydania decyzji, o której mowa w art. 48 ust. 1, opłata legalizacyjna podlega zwrotowi, z zastrzeżeniem ust. 2, w terminie 30 dni od dnia stwierdzenia wykonania rozbiórki.

2. Jeżeli wykonanie decyzji o nakazie rozbiórki obiektu budowlanego odbywa się w trybie wykonania zastępczego, o którym mowa w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, opłatę legalizacyjną zalicza się w poczet kosztów wykonania zastępczego.

Art. 49b. 1. Właściwy organ nakazuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w drodze decyzji, rozbiórkę obiektu budowlanego, lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego zgłoszenia bądź pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ.

2. Jeżeli budowa, o której mowa w ust. 1, jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, oraz nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, właściwy organ wstrzymuje postanowieniem – gdy budowa nie została zakończona – prowadzenie robót budowlanych oraz nakłada na inwestora obowiązek przedłożenia w terminie 30 dni:

1) dokumentów, o których mowa w art. 30 ust. 2 albo art. 30 ust. 2 i 3, albo art. 30 ust. 2 i 4,

2) projektu zagospodarowania działki lub terenu,

3) zaświadczenia organu właściwego w sprawach ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu o zgodności obiektu z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

3. W przypadku niespełnienia obowiązku, o którym mowa w ust. 2, stosuje się przepis ust. 1.

4. Jeżeli zachodzą okoliczności, o których mowa w ust. 2, właściwy organ, w drodze postanowienia, ustala wysokość opłaty legalizacyjnej. Na postanowienie przysługuje zażalenie.

5. Do opłaty legalizacyjnej stosuje się przepisy dotyczące kar, o których mowa w art. 59f ust. 1, z tym że wysokość opłaty wynosi:

1) pięciokrotność stawki opłaty w stosunku do budów, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 7–11, 14, 15, 17 i 18 oraz w art. 30 ust. 1 pkt 3,

2) dziesięciokrotność stawki opłaty w stosunku do budów, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1–3, 5, 6, 12, 13, 16 i 19–21.

6. Właściwy organ, w przypadku gdy budowa nie została zakończona, po wniesieniu opłaty, o której mowa w ust. 5, zezwala, w drodze postanowienia, na dokończenie budowy.

Art. 59f. 1. W przypadku stwierdzenia w trakcie obowiązkowej kontroli istotnego odstępstwa od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innego rażącego naruszenia warunków pozwolenia na budowę wymierza się karę stanowiącą iloczyn stawki opłaty (s), współczynnika kategorii obiektu budowlanego (k) i współczynnika wielkości obiektu budowlanego (w).

2. Współczynnik kategorii obiektu oraz współczynnik wielkości obiektu określa załącznik do ustawy.

3. Kategorie obiektów stanowią grupy obiektów budowlanych o zbliżonej funkcji, określone w załączniku do ustawy.

4. W przypadku gdy w skład obiektu budowlanego, z wyjątkiem budynku mieszkalnego jednorodzinnego, wchodzą części odpowiadające różnym kategoriom, karę stanowi suma kar obliczonych dla poszczególnych kategorii.

5. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych, określi, w drodze rozporządzenia, stawkę opłaty, o której mowa w ust. 1.

6. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 5, wysokość stawki opłaty powinna być ustalona w złotych, na poziomie ekonomicznie uzasadnionym, nie powodującym nadmiernego obciążenia inwestora. Wysokość stawki opłaty nie może przekraczać 15% ceny 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ogłaszanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów w celu obliczania premii gwarancyjnej dla posiadaczy oszczędnościowych książeczek mieszkaniowych.

Art. 59g. 1. Karę, o której mowa w art. 59f ust. 1, wymierza właściwy organ, w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie. Przepisy art.124, art. 125, art. 126 Kodeksu postępowania administracyjnego stosuje się odpowiednio.

2. Wymierzoną karę wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia, o którym mowa w ust. 1, w kasie właściwego urzędu wojewódzkiego lub na rachunek bankowy tego urzędu. Wniesienie zażalenia w terminie wstrzymuje wykonanie postanowienia.

3. W przypadku nie uiszczenia kary w terminie, z zastrzeżeniem ust. 2, ściąga się ją w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Wniosek o legalizację obiektu dostępny jest w menu DRUKI.